طرح ریزی واحد های صنعتی



فهرست فصل اول: کليات فصل دوم: مطالعه و طراحي فرآيند فصل سوم: استقرار ماشين آلات فصل چهارم: طراحي خط مونتاژ و انبار فصل پنجم: طراحي استقرار بخش هاي توليدي فصل ششم: حمل و نقل فصل هفتم: تکنينکهاي طراحي استقرار فصل هشتم: الگوريتم هاي کامپيوتري طراحي استقرار فصل نهم: جايابي
تاريخچه با به وجود آمدن انقلاب صنعتي و تخصصي کار کارگران، مطالعه و بررسي طرح استقرار واحدهاي توليدي براي صاحبان آن اقتصادي نمود. اولين دستاورد اين مطالعه، مکانيزه کردن وسائل و دستگاهها بود. سپس حمل و نقل مواد بين مراحل ساخت مورد توجه خاص قرار گرفت. بدين ترتيب صاحبان صنعت، متخصصين را برگزيدند تا مسائل طرحريزي واحدهايشان را مطالعه نمايند.
طرحريزي عبارت است از برنامه ريزي، طراحي، بهبود و پياده سازي سيستمهاي توليدي شامل طرح استقرار و سيستم حمل و نقل به نحوي که موثر ترين عملکرد براي واحد توليدي يا خدماتي فراهم شود.
طرح استقرار در طرحريزي کارخانه طرح استقرار, آرايش منسجم و هماهنگي از مواد، ماشين آلات و نيروي کار است به نحوي که حداکثر کارآيي از تلفيق آنها بدست آيد. به عبارت ديگر طراحي استقرار به معني آن است که مي خواهيم بدانيم ماشين آلات و تجهيزات توليدي، تجهيزات در ارتباط با توليد و امکانات خدمات پرسنلي را چه طور در کنار هم قرار دهيم تا کار آيي واحد توليدي بالاتر رود.
اهميت طراحي کارخانه 1- اولين شرط لازم براي داشتن يک توليد اقتصادي, دارابودن يک طرح مفيد براي جريان مواد است. 2- شرط لازم براي داشتن يک طرح خوب جريان مواد, وجود ترتيب مناسب فيزيکي از همه ماشين آلات و تجهيزات است. 3- شيوه صحيح حمل و نقل فوق را کامل کرده و منجر به عملکرد کارآمد و موثرتر فرآيندهاي مختلف مربوط به هم مي شود. 4- عملکرد کارآمد و موثرتر هزينه توليد را حداقل مي کند که در نتيجه حداکثر سود را بدنبال خواهد داشت.
اهداف طراحي کارخانه 1- کوتاه کردن زمان توليد و به حداقل رساندن حمل و نقل ها؛ 2- به حداقل رساندن سرمايه گذاري روي ماشين آلات و تجهيزات؛ 3- حداکثر استفاده از زمين, وسائل و نيروي انساني؛ 4- آسان سازي فرآيند توليد؛ 5- فراهم نمودن محيطي امن و سالم همراه با آرامش براي کارکنان؛ 6- حفظ انعطاف پذيري در ترتيب قرار گرفتن ماشين آلات و عمليات.
موارد کاربرد طراحي کارخانه 1- تغيير در طرح يا نوع محصول؛ 2- تغيير در روش توليد؛ 3- ايجاد کارخانه؛ 4- کوچک (محدود) يا بزرگ (گسترده) کردن بخشها؛ 5- تعويض وسائل قديمي؛ 6- از بين بردن مشکلات توليد (وجود ضايعات, بي نظمي, شرايط بد محيطي و ...)؛ 7- اضافه کردن محصول يا محصولات جديد و ...
دامنه طراحي کارخانه 1- فعاليتهاي درون واحد شامل دريافت, بازرسي, انبار, توليد, مونتاژ, کنترل کيفي, بسته بندي, حمل و نقل مواد, خدمات پرسنلي, خدمات جنبي توليد, انبار کالاي ساخته شده, ارسال, قسمتهاي اداري و تاسيسات 2- فعاليتهاي فروش, بازاريابي, خريد, حسابداري, حمل و نقل خارج کارخانه و حمل و نقل داخل محوطه کارخانه
سطوح طراحي کارخانه 1- سطح کلان يا شماي کلي 2- سطح مياني 3- سطح جزئي
ارتباط طراحي کارخانه با ديگر بخش ها (مراکز تهيه اطلاعات) 1- بخش فروش 2- بخش خريد 3- بخش مهندسي محصول 4- بخش پرسنلي 5- بخش مالي 6- بخش مهندسي توليد 7- بخش مهندسي صنايع 8- بخش کنترل توليد 9- بخش مهندسي طراحي ساختمان 10- بخش بازرسي و کنترل توليد 11- بخش مدير عامل
منابع اطلاعات کليدي در طرحريزي 1- محصول (P) : چه چيزي قرار است توليد شود؛ 2- مقدار (Q): چه مقدار از هر يک از اقلام بايد توليد شود؛ 3- روش توليد (R): فرآيند و ترتيب عمليات توليد محصول چگونه است؛ 4- خدمات پشتيباني (S): چه ماشين آلات و تجهيزاتي مورد نياز است؛ 5- زمان (T): طي چه زماني بايد محصول توليد شود.
مراحل طرحريزي واحدهاي صنعتي 1- جمع آوري اطلاعات؛ 2- طراحي روش ساخت و طرحريزي اوليه جريان مواد؛ 3- تعيين تجهيزات, نيروي انساني, بخش هاي مورد نياز و مساحت مورد نياز؛ 4- طرحريزي ايستگاههاي کاري, طرحريزي روشهاي حمل و نقل و طرحريزي نهايي جريان مواد؛ 5- تعيين محل دپارتمانها با توجه به روابط فيمابين آنها و ارائه طرح کارخانه؛ 6- ارزيابي و اجرا؛ 7- طرح تجهيزات؛ 8- طرح ساختمان؛
مراحل طرحريزي واحدهاي صنعتي 9- تهيه بودجه؛ 10- تدارکات؛ 11- نصب وسائل؛ 12- فرآيند توليد و ساخت, بهره برداري؛ 13- انبارداري محصولات نهايي؛ 14- توزيع محصئلات؛ 15- بازاريابي و فروش؛ 16- مصرف کنندگان.
مطالعات امکان پذيري Facility Study

سه مرحله امکان پذيري :
امکان پذيري اقتصادي (مطالعه بازار و شرايط کلان موجود)
امکان پذيري فني (نوع تکنولوژي مورد نياز و امکان دستيابي به آن)
امکان پذيري مالي (مانند نقطه سربه سر و سود آور بودن محصول)

مسئوليت تمام مسائل فوق با مهندسي صنايع است
مطالعه بازار

در اين مرحله که اولين گام هر فرآيند اقتصادي به شمار مي رود بايستي ماهيت مشتريان، عمر مفيد محصولات رقيب، سياستها و مقررات دولتي نظير صادرات و واردات و ... را مطالعه نمود و سهمي را که مي توانيم از بازار بدست بياوريم تخمين زد.
اين سهم تا حد زيادي به کيفيت محصول ما در مقايسه با رقبا مربوط مي شود.
گردآوري اطلاعات فني محصول

در اين مرحله بايستي اطلاعات مورد نياز براي توليد محصول را از کارخانه هاي مشابه يا از کارشناسان فني بدست آوريم. اين اطلاعات در قالب فرم ها و نمودار هاي زير تهيه مي شوند:
ليست قطعات، نقشه قطعات، عکس انفجاري يا نقشه مرکب، نمودار مونتاژ، نمودار فرآيند عمليات، نمودار مراحل ساخت و ....

 

ضمنا در اين مرحله بايد در مورد ساخت يا خريد قطعات تصميم گيري شود. در اينگونه موارد معمولا از مهندسي ارزش استفاده مي شود. در مهندسي ارزش آلترناتيوهاي مختلف را بررسي و گزينه برتر را انتخاب مي کنيم.

فصل دوم
مطالعه و طراحي فرآيند

تعاريف و مفاهيم

طراحي توليد: فعاليتهايي که شامل بررسي هايي راجع به محصول، روشهاي مختلف توليد و انتخاب تجهيزات مناسب باشد.
طراحي فرآيند: بخشي از طراحي توليد است که شامل بررسي هايي راجع به فرآيند واحد، ترکيب فرآيندهاي واحد و انتخاب يک فرآيند مناسب باشد.
فرآيند واحد: ساده ترين عملياتي است که در واقع کوچکترين آجربناي فرآيند را تشکيل مي دهد و عملي است که براي ايجاد تغيير مشخصي بر روي مواد، قطعات و ماشين آلات انجام انجام مي شود.


رويه طراحي توليد

طراحي محصول
طراحي فرآيند
طراحي عمليات
طراحي کارخانه
آزمون و تصحيح

رويه طراحي فرآيند

تعيين عمليات مورد نياز براي توليد هر قطعه
شناسايي روشها و انواع مختلف تجهيزات
تعيين زمان توليد و محاسبه کسر ماشين آلات براي هر روش عملياتي
بهينه کردن تعداد ماشين آلات و استاندارد کردن روشها
ارزيابي اقتصادي روشها
انتخاب روش مناسب با توجه به معيارهاي از قبل تعيين شده

روشهاي نمايشي فرآيند عمليات

برگ مسير عمليات
نمودار مونتاژ
نمودار فرآيند عمليات
نمودار فرآيند جريان
نمودار فرآيند چند محصولي
دياگرام جريان
دياگرام تقدم و تاخر
نقشه هاي فني محصول، ليست قطعات يا مواد، تصاوير مونتاژ، نقشه هاي مونتاژ و نقشه هاي انفجاري

ليست قطعات

محتوي اطلاعاتي شامل:
نام محصول
نام قطعه
شماره (کد) قطعه
تعداد قطعه در محصول
شماره نقشه فني قطعه
خريدني يا ساختني
جنس قطعه
منابع تهيه مواد
تاريخ تهيه ليست
برگ فرآيند عمليات
محتوي اطلاعاتي شامل:
نام محصول، نام و شماره (کد) قطعه، تعداد قطعه در محصول، شماره نقشه فني قطعه، تاريخ تهيه ليست و نام تهيه کننده
شرح عمليات
شماره عمليات
نام ماشين و تجهيزات
زمان استاندارد
تعداد ماشين مورد نياز
تعداد کارگز مورد نياز
نام بخش يا دپارتمان
نمودار مونتاژ
نمودار مونتاژ تصويري است از ترتيب مونتاژ کليه قطعات (با رعايت ترتيب مونتاژهاي فرعي) به خط مونتاژ اصلي و چگونگي ترکيب اجزاء محصول.

نمادهايي که در نمودار مونتاژ بکار مي روند عبارتند از:
دايره نشان دهنده عمل مونتاژ
مربع نشان دهنده عمل بازرسي
نمودار مونتاژ
نمونه اي از نمودار مونتاژ
نمودار فرآيند عمليات

نمودار فرآيند عمليات يک ديد کلي از فرآيند عمليات جهت توليد محصول را نشان مي دهد و در آن کليه عملياتي که بر روي هر قطعه انجام مي گيرد، مشخص مي شود.
در نمودار فرآيند عمليات، زمان انجام عمليات در کنار نماد مربوطه ثبت مي شود.
طريقه رسم نمودار فرآيند عمليات
1- مشخص نمودن قطعه يا جزء اصلي
2- فهرست نمودن عمليات و بازرسي ها به ترتيب
3- از گوشه بالا و سمت راست کاغذ شروع به رسم نمودار مي کنيم.
4- در سمت چپ هر علامت نوع کاري که انجام شده است (مثل برش، ماشين کاري و ...) و در سمت راست آن زمان مجاز براي انجام آن عمل نوشته مي شود.
5- براي تمام اجزائي که به جزء اصلي و يا اجزاي ديگر ملحق مي گردند اين روش تکرار مي شود.
6- عمليات و بازرسي ها به ترتيب و بر اساس جريان کلبي فرآيند شماره گذاري مي شوند.
نمودار فرآيند عمليات
نمونه اي از نمودار فرآيند ع6مليات
نمودار فرآيند جريان
نمودار فرآيند جريان نشان دهنده فرآيند جريان عمليات توليدي مي باشد و اطلاعات جزئي تر نسبت به نمودار فرآيند عمليات را نشان مي دهد.
نمادهايي که در اين نمودار بکار مي روند عبارتند از:
عمليات
بازرسي
حمل و نقل
تاخير
انبار
فعاليتهاي مرکب
نمودار فرآيند جريان
نمونه اي از نمودار فرآيند جريان
نمودار فرآيند چندمحصولي
در مواردي که تنوع محصولات زياد باشد، مطالعه تک تک نمودارهاي فرآيندهاي عمليات و يافتن رابطه آنها با يکديگر کار مشکلي است. لذا در اين موارد از نمودار فرآيند چند محصولي استفاده مي شود.
نمودار فرآيند چندمحصولي
دياگرام (نقشه) جريان
از دياگرام جريان براي دنبال نمودن جريان مواد که در فرآيند توليد استفاده مي شود و نشان دهنده موقعيت همه فعاليتهايي است که در جدول جريان مي آيد.

کاربرد اين دياگرام در موارد ذيل است:
نمايش مسير قطعات
نمايش ترافيک، مناسب بودن راهروها و ...
درک مشکلات موجود در استقرار بخشها
نشان دادن برگشت به عقبها
دياگرام (نقشه) جريان
دياگرام (نقشه) جريان
دياگرام تقدم و تاخر
دياگرام تقدم و تاخر کليه عمليات و فعاليت هاي مربوط به توليد يک محصول را در قالب يک شبکه نشان مي دهد.
دياگرام تقدم و تاخر
فصل سوم استقرار ماشين آلات
سيستم حمل و نقل

سيستمي که جريان حرکت مواد و افراد را در يک واحد توليدي يا خدماتي طوري برقرار کند که مطلوبيت هاي مکاني لازم فراهم شود.
رابطه طرح استقرار و حمل و نقل، رابطه رفت و برگشتي (تعاملي) است.

انتخاب ماشين آلات مورد نياز

هدف اين است که ترکيبي مناسب و سازگار از ماشين آلات تهيه نماييم که ما را در رسيدن به کيفيت و کميت مطلوب، با کمترين هزينه ياري نمايد.


عواملي که در انتخاب ماشين موثرند عبارتند از:

تنوع توليد
حجم توليد
هزينه ثابت و متغير
عوامل کيفي (در دسترس بودن قطعات يدکي، دسترسي به تخصص هاي مورد نياز، آلودگي و ...)
مراحل انتخاب ماشين آلات

مشخص کردن جزئيات فرآيند ساخت
تعيين کليات طرح استقرار (محصولي، کارگاهي، گروهي و ...)
تعيين درجه اتوماسيون
تعيين درجه استاندارد بودن


از نظر اتوماسيون ماشينها را به چهار دسته تقسيم مي کنند:

ماشينهاي دستي
ماشينهاي نيمه اتوماتيک
ماشينهاي اتوماتيک
ماشينهاي کنترل اتوماتيک

از نظر استاندارد بودن ماشينها را به پنج دسته تقسيم مي کنند:

ماشينهاي استاندارد
ماشينهاي عمومي يا يونيورسال
ماشينهاي چند کاره
ماشينهاي تک کاره
ماشينهاي تک منظوره

از بالا به پايين هزينه ها بيشتر، انعطاف پذيري کمتر و تعميرات و نگهداري سخت تر مي شود
تعيين تعداد مورد نياز ماشين آلات
براي تعيين تعداد ماشين مورد نياز بايد اول با تخمين خرابيها و ضايعات آشنا شويم.
براي تخمين خرابيها سه حالت وجود دارد:
حالت اول: فقط خرابي مطرح است و دوباره کاري وجود ندارد،
حالت دوم: علاوه بر خرابي، دوباره کاري نيز وجود دارد،
حالت سوم: در اين حالت اپراتور بعد از عمل قطعه را بررسي مي کند و بسته به وضعي که دارد قطعه را به يک يا چند مرحله قبل تر باز مي گرداند.

حالت اول: فقط خرابي مطرح است و دوباره کاري وجود ندارد.


حالت دوم: علاوه بر خرابي، دوباره کاري نيز وجود دارد.

احتمال سالم بودن تکرار
1

2

3

حالت سوم: در اين حالت اپراتور بعد از عمل قطعه را بررسي مي کند و بسته به وضعي که دارد قطعه را به يک يا چند مرحله قبل تر باز مي گرداند.

:براي هر گره يک معادله مي نويسيم

برآورد تعداد ماشين آلات
پس از آنکه تعداد قطعه مورد نياز هر مرحله مشخص شد، بايد تعداد ماشين مورد نياز هر مرحله نيز تعيين گردد. براي اين منظور از فرمول زير استفاده مي کنيم :


: را مي توان به طرق مختلفي تاثير داد(Setup Time) زمانهاي آماده سازي

مثال :

اگر ضريب استفاده از ماشين %80 باشد و از 2000 ساعت کار سالانه ماشين 200 ساعت آن صرف آماده سازي شود خواهيم داشت :
استفاده از فرمول فوق مي تواند در حالتهاي مختلف صورت پذيرد:

توليد کارگاهي (هر ماشين براي توليد قطعات مختلف به کار مي رود)

توليد محصولي: (هر محصول بايد به ترتيب روي ماشينهاي مختلف رفته و مورد فرآيند قرار گيرد)
توليد کارگاهي
مثال: سه قطعه مختلف روي يک ماشين توليد مي شود. اگر ساعت کاري هفتگي 48 ساعت و خرابي %10 باشد با استفاده از اطلاعات زير تعداد مورد نياز از ماشين مزبور را محاسبه کنيد.

توليد محصولي
مثال: فرض کنيد هفت عمل مختلف براي توليد يک محصول انجام مي شود. تقاضاي سالانه محصول 134000 عدد و راندمان خط %90 مي باشد. هر عمل روي يک ماشين جداگانه انجام مي شود.

 


در مرحله بعد بايستي کسر بدست آمده براي ماشين آلات را متوازن نمود. يعني به عدد صحيح تبديل کرد.
براي اين منظور کارهاي مختلفي مي توانيم انجام دهيم :


توجه: اگر کسر ماشين 1.2 و 5.5 باشد، 5.5 براي اضافه کاري مناسب تر است چون به %10 اضافه کاري نياز دارد ولي 1.2 ، به %20 اضافه کاري نياز دارد.
برآورد نيروي انساني فني مورد نياز
منظور پرسنلي است که مستقيما با ماشين آلات کار مي کنند و با آنها سرو کار دارند. (شامل پرسنل پشتيباني، تعمير و نگهداري، انبارداري، مونتاژ و ... نمي شود)
در اينجا بار ديگر مي توان از فرمول استفاده کرد که درصدي از زمان است که انتظار مي رود اپراتور به اين عمليات اختصاص دهد.استفاده از اين فرمول مختص مواردي است که قرار است اپراتور به بيش از يک ماشين سرويس دهد وگرنه در مورد ماشين آلاتي که تمام مدت کار مي کنند و به يک اپراتور مستقيم نياز دارند بديهي است که هر ماشين به يک اپراتور نياز خواهد داشت.
نمودار انسان ماشين يا جدول عمليات گروهي مي توانند به ما کمک کنند.

 

در مواردي که مي خواهيم از نمودار انسان ماشين استفاده کنيم و نوع ماشين آلات تخصيص يافته به کارگر يکسان باشند مي توانيم براي تعيين اين تعداد از روابط رياضي صفحات بعد استفاده کنيم.
حالت اول: سرويس منظم
حالتي که اپراتور به چند ماشين يکسان به طور نوبتي و در فواصل منظم سرويس مي دهد
فرض کنيد اپراتور براي زمان به هر ماشين سرويس مي دهد و سپس ماشين براي زمان فعاليت خواهد کرد. زمان قدم زدن اپراتور بين دو ماشين مي باشد.

حال چنانچه عدد اعشاري باشد چه بايد کرد؟

چنانچه آن را به بالا گرد کنيم همه ماشينها دائم کار مي کنند اما اپراتور زماني را بيکار خواهد بود.
اگر آن را به بالا گرد کنيم اپراتور دائم کار مي کند اما ماشينها زماني را بيکار خواهند بود.
انتخاب ما بستگي به هزينه اين دو مورد دارد.

فرض کنيم هزينه هر ساعت کار اپراتور و هزينه هر ساعت کار ماشين باشد
الف) اگر به پايين گرد شود.

ب) اگر به بالا گرد شود
حالت دوم: سرويس دهي کاملا تصادفي

در اين حالت مشخص نيست که اپراتور چه زماني بايد به ماشينها سرويس دهد زيرا ماشينها در حال کار هستند و فقط وقتي از کار بيافتند اپراتور مشکل آنها را برطرف خواهد کرد.

فصل چهارم طراحي خط مونتاژ و انبار
طراحي خط مونتاژ

براي اين منظور بايد ابتدا تعداد ايستگاههاي کاري از طريق بالانس خط مشخص گردد، سپس تجهيزات مورد نياز و مساحت هر ايستگاه تعيين شده و سپس کل مساحت مورد نياز خط مونتاژ تعيين گردد.
شرايط تعادل کامل خط

الگوهاي پايه خط مونتاژ
تخمين مساحت براي قسمتهاي توليد و مونتاژ
روش اول: استفاده از کروکي
در اين روش براي هر يک از ماشين آلات يک کروکي جداگانه رسم مي شود و محل قرار گرفتن خود ماشين و وسائل جانبي آن نظير جعبه ابزار، مواد اوليه، محصولات، اپراتور، فضاي حرکت و غيره منظور مي گردند. به اين ترتيب مساحت مورد نياز ماشين محاسبه شده است. سپس براي سالن مورد نظر يک کروکي در مقياس بزرگتر رسم شده و محل قرار گرفتن هر يک از ماشين آلات روي آن مشخص مي شود و فضاي مورد نياز راهروها نيز مشخص مي گردد.


روش دوم: در اين روش فضاي مورد نياز هر ماشين که شامل موارد ذکر شده مي باشد محاسبه، و جمع مساحت همه ماشين آلات را در يک ضريب تعديل ضرب مي کنيم تا مساحت مورد نياز راهروها مشخص شود. طبيعي است که هر قدر فرکانس و جريان مواد بيشتر باشد تعداد حملها بيشتر بوده و نياز به راهروي بيشتري خواهيم داشت. براي اين منظور جداولي وجود دارد. معمولا بين %5 تا %30 به مساحت کل ماشينها به عنوان فضاي راهرو در نظر گرفته مي شود.
طراحي قسمت دريافت و ارسال

اين قسمت مربوط به بارگيري و تخليه قطعات و محصولات مي باشد و فضاهايي نظير سکوها، محوطه باز کردن و جدا کردن، بازرسي و کنترل کيفيت، انبارهاي موقت، فضاهاي مانور وسايل حمل و نقل خارجي مثل کاميون و تريلي و...، فضاهاي حرکت و مانور وسايل حمل و نقل داخلي مثل ليفتراک و ...، فضاي اداري و ... مي باشد و بايد براي هريک از اين فعاليتها مساحت لازم در نظر گرفته شود.
طراحي انبارها

اصولا انبارها به دليل عدم تعادل ميان سرعت ورود و خروج کالا ضروري مي شود. هر چند در سيستمهاي جديد مديريت توليد تلاشهاي زيادي براي حذف انبارها صورت مي گيرد، هنوز هم انبار يکي از بخشهاي اصلي صنعت است که وظيفه آن دريافت و نگهداري کالا، تحويل به موقع به مشتري، ثبت اطلاعات و تهيه فرمها و گزارشهاي لازم مي باشد.

يک کارخانه مي تواند انبارهاي مختلفي شامل انبار مواد اوليه، انبارمحصول، انبار کالاهاي در جريان ساخت، انبار ملزومات، انبار ضايعات، انبار ابزار، انبار قطعات يدکي و ... داشته باشد.

براي محاسبه فضاي انبار بايد مراحل زير طي شود:

وظايف انبار مربوطه مشخص شود.
مشخصات اقلام شامل نوع، خصوصيات فيزيکي (وزن، حجم، شکل ظاهري و ... )، نحوه و محل انبار کردن (قفسه، محل باز، روي زمين و ...) مشخص شوند.
روش حمل مشخص شود.
نحوه ورود و خروج مواد مشخص شود.
نکات مهم در طراحي انبار

اقلامي که استفاده متعدد و زياد دارند يا اقلام حجيم و سنگين بهتر است نزديک به محل مصرف انبار شوند يا نزديک در ورودي باشند.
در قفسه بندي بهتر است اقلام حجيم و بزرگ در طبقات پايينتر چيده شوند.
از ارتفاع حداکثر استفاده به عمل آيد.
قابليت دسترسي به همه مواد وجود داشته باشد.
حداکثر استفاده از نيروي انساني موجود و امکانات حمل و نقل به عمل آيد.
خروج غير قانوني اقلام بايد توسط طراح به حداقل برسد.
يک سيستم اطلاعاتي مناسب بايستي براي انبار طراحي گردد.
الگوهاي مختلف استقرار انبار مواد اوليه و انبار محصول
فصل پنجم طراحي استقرار بخش هاي توليدي
انواع طرح استقرار Product Layout

Flow Shop- استقرار محصولي يا خط توليدي
Job Shop OR Process Lay out- استقرار کارگاهي يا فرآيندي
Cellular Tec OR Group Tec- استقرار سلولي يا تکنولوژي گروهي
Fixed Material Layout - استقرار مواد ثابت
استقرار محصولي
در استقرار محصولي زمان توليد کمتر، هزينه حمل و نقل کمتر، موجودي در جريان ساخت کمتر، و به فضاي مورد نياز کمتري به نسبت هر واحد توليد دارد.
بازرسي و کنترل ها براي کيفيت و برنامه ريزي توليد ساده تر است.
حملها به صورت يکجا و انباشته انجام مي شود که مي تواند مکانيزه يا دستي باشد.
انگيزش جمعي براي افزايش توليد وجود دارد.

استقرار کارگاهي

استقرار سلولي

اين چيدمان بر پايه گروه بندي قطعاتي از خانواده محصول بنا مي شود. فرآيندها دسته بندي مي شوند و فرآيندهاي مشابه در يک گروه قرار مي گيرند و براي هر گروه يک سلول در نظر گرفته مي شود. اين روش از مزاياي استقرار محصولي و استقرار کارگاهي استفاده مي کند.

استقرار مواد ثابت

در اين روش محصول در وسط قرار مي گيرد و هر بخش عمليات لازم را روي آن انجام مي دهد.
به عنوان مثال مي توان از صنايع هواپيما سازي، کشتي سازي، ساختمان سازي و ... نام برد.

 

تجزيه و تحليل جريان مواد

طراحي استقرار و تعيين الگوي جريان مواد با يکديگر رابطه اي تنگاتنگ دارند. معمولا طراح ابتدا طرح استقرار را تعيين مي کنند اما از قبل يک الگوي کلي براي جريان مواد خود انتخاب کرده است. جريان مواد مي تواند به شکل عمودي، افقي يا ترکيبي از هر دو باشد.


عوامل موثر در تعيين جريان مواد عبارتند از:
تجهيزات حمل و نقل خارجي
تعداد قطعات تشکيل دهنده محصول
تعداد عمليات هر قطعه
تعداد مونتاژهاي فرعي
تعداد محصول توليدي
ميزان و شکل فضاي موجود
شکل واحدهاي خدماتي و نحوه استقرار آنها
نحوه استقرار بخشهاي توليدي
احتياجات خاص بخشها
انبار مواد اوليه
ميزان انعطاف پذيري
شکل ساختمان ها و ...

انواع الگوهاي جريان
براي تحليل جريان مواد ابزار هاي مختلفي وجود دارد که بسته به مورد از اين ابزارها استفاده مي کنند:
الف) چنانچه قصد تحليل جريان مواد براي يک قطعه يا محصول ساده را داشته باشيم، بهترين ابزار نمودار فرآيند عمليات است که بر اساس آن مي توان يک استقرار اوليه و ايده اي براي جريان مواد بدست آورد.
ب) چنانچه قصد تجزيه و تحليل جريان مواد براي چند محصول يا قطعه را داشته باشيم بهتر است از نمودار فرآيند چند محصولي استفاده کنيم، و سعي نماييم با جا به جا کردن بخشها، حرکات برگشت به عقب حداقل شود.

ج) وقتي تعداد قطعات و بخشها خيلي زياد باشد از جدول از-به استفاده مي شود.
د) در مواردي که بخواهيم روابط بين بخشهاي خدماتي را بررسي کنيم نوع رابطه ديگر به صورت کمي قابل اندازه گيري نيست بلکه شکل کيفي دارد لذا از جدول رابطه فعاليتها استفاده مي کنيم.

فصل ششم حمل و نقل
طراحي سيستم حمل و نقل

پس از آنکه يک الگو براي جريان مواد طراحي شد بايستي به صورت واقعي تري تجهيزات مورد نياز براي هريک از حملها را تعيين نمود. بنا براين احتياج به طراحي سيستم حمل و نقل خواهيم داشت.

سيستم حمل و نقل بايد با حداقل هزينه و حداکثر کارآيي مطابق نقشه استقرار، مطلوبيتهاي مکاني لازم را فراهم آورد. منظور از مطلوبيت مکاني آن است که مواد مورد نياز به ميزان مورد نظر در زمان تعيين شده در محل مشخص شده فرآهم شود.
هر چند يک روش کلي براي طراحي بهينه سيستم حمل و نقل وجود ندارد و بيشتر به اطلاعات و خلاقيت طراح بر مي گردد اما تعدادي اصل به نام اصول حمل و نقل وجود دارد که بايد در زمان طراحي سيستم مورد توجه قرار گيرد.
اصول حمل و نقل

اصل برنامه ريزي: هيچ حملي نبايد فاقد برنامه و پيش بيني لازم باشد.
اصل سيستم: کليه حملهاي برنامه ريزي شده بايد در قالب يک سيستم منسجم و هدفمند حرکت کند.
اصل جريان مواد: سيستم حمل و نقل بايد به نحوي باشد که جريان مواد بهينه بوده و حداقل جريان برگشتي را داشته باشد.
اصل ساده سازي: حتي المقدور حملهاي غير ضرور حذف و عمليات پيچيده به ساده تبديل شود.
اصل جاذبه: حداکثر استفاده از نيروي جاذبه در جا به جايي مواد به عمل آيد.

اصل فضا يا بعد سوم: استفاده کافي از ارتفاع صورت گيرد.
اصل اندازه واحد بار: اندازه واحد بار بايد بهينه باشد. يعني در هر جابه جايي بيشترين حجم ممکن از مواد منتقل شود.
مکانيزاسيون: حتي المقدور بايد حملها با وسيله مکانيزه صورت گيرد.
اصل خودکارسازي يا اتوماتيک کردن: حتي المقدور حملها و انبار کردن به صورت اتوماتيک انجام شود.
AS-RS مثل سيستم

اصل انتخاب: با توجه به ويژگيهاي مواد بايستي و سيله حمل و نقل مناسب انتخاب گردد.
اصل استاندارد سازي: وسايل حمل واحدهاي بار بايد در ابعاد مشخص و استاندارد انتخاب شود.
انعطاف پذيري: سيستم بايد به گونه اي طراحي شود که در صورت ايجاد تغييرات در توليد با کمترين هزينه بتوان سيستم حمل را نيز متناسب کرد.
اصل وزن مرده: ميزان بار واقعي نسبت به کل وزن حمل شده بايد حداکثر باشد.
اصل بهره وري: تجهيزات و پرسنل حمل و نقل بايد با حداکثر بهره وري فعاليت نمايند.

اصل تعمير و نگهداري: براي تجهيزات حمل و نقل بايد سيستم تعميرات و نگهداري مناسب طراحي شود.
اصل جايگزيني: وسايل از کار افتاده بايد با وسايل بهتر و کاراتر جايگزين شود.
اصل کنترل: تجهيزات حمل مورد استفاده بايد کنترل توليد و موجوديها را تسهيل نمايد.
اصل ظرفيت: طراحي سيستم حمل و نقل بايد متناسب با ظرفيت توليد باشد.
اصل عملکرد: هزينه هر واحد بار که يک واحد مسافت جابه جا مي شود بايد حداقل شود.

اصل ايمني: يعني تجهيزات حمل و نقل بايد ايمني لازم براي مواد حمل شده و اپراتورها را فرآهم آورد.


براي کاربرد اين اصول معمولا از چک ليستهايي استفاده مي شود به اين صورت که تک تک موارد بايد چک شوند.
تعيين واحد بار
خواص واحد بار مناسب:

وزن مرده کم باشد.
انعطاف داشته باشد.
استحکام کافي داشته باشد.
اندازه اش مناسب باشد.
هزينه تهيه اش کم باشد.
قبليت تعمير و نگهداري داشته باشد.
قابليت روي هم چيدن داشته باشد.
با امکانات مشتري هماهنگي داشته باشد.
1- نقاله ها 2- جرثقيل ها 3- ارابه يا تراک ها 4- وسائل کمکي
نقاله ها Conveyors
وسايل حملي هستند که قادرند واحدهاي بار يکنواخت را به طور پيوسته بين دو نقطه جابه جا کنند.
نقاله ها مي توانند نيروي محرکه داشته باشند يا نداشته باشند. بعضي از انواع آنها عبارتند از:
نقاله هاي غلتکي: نقاله هايي هستند به صورت غلتکهاي کنار هم چيده شده که روي يک محور سوار شده اند و نيروي محرکه ندارند. معمولا نقاله ها به صورت متحرک ساخته مي شوند تا از نيروي جاذبه استفاده کنند. واحد بار بايد سطح صاف داشته باشد. اين نقاله ها معمولا کم هزينه و پر کاربردند.


نقاله هاي بلبرينگي: مانند نقاله هاي غلتکي مي باشند فقط به جاي غلتک از بلبرينگ استفاده مي کنند.

نقاله هاي تسمه اي: اين نقاله ها هم بارها را به صورت بسته اي و هم به صورت فله اي مي توانند جابه جا کنند.

نقاله هاي ناوداني: براي جلوگيري از ريختن و پرت شدن قطعه، دو طرفش بسته است.

نقاله هاي زنجيري: معمولا واحدهاي بار را در ارتفاع بالا حمل مي کنند.

نقاله هاي پنوماتيک: مثل کانالهاي کولر هستند و موادي مثل مواد مذاب را با هواي فشرده جا به جا مي کنند.
جرثقيل ها Cranes

جرثقيل هاي پلي يا سقفي: روي سقف يا ديوار نصب مي شوند، مسيرهاي مشخصي دارند و بين ستونهاي مختلف عمل حمل را انجام مي دهند.
جرثقيل هاي ريلي: مانند قبلي است اما تکيه گاه آن به جاي سقف روي ريل است.
جرثقيل داري: توانايي نصب روي ماشين آلات را دارند.
بالابر هاي ساده
ارابه ها يا تراک ها Trucks

اين وسايل تنوع زيادي دارند و قادرند انواع و اقسام بار را در فاصله هاي مختلف جا به جا کنند.
به عنوان مثال مي توان از جک هاي دستي، انواع واگن ها،ليفتراک ها و انواع گاري نام برد.
وسايل کمکي Auxiliary

شامل انواع ظروف، قيد و بست ها، زنجير ها، بوکسول ها، سبدها و توري ها، انواع وسايل نگهدارنده و حتي برخي از وسايل بسته بندي مثل پالتها مي باشند.
چند نکته در مورد انتخاب وسايل حمل و نقل
بايد به عوامل مربوط به انبارها و روشهاي کاراي آنها توجه داشت.
عوامل مربوط به اقلامي که حمل مي شوند مانند نوع، ويژگيها، وزن و ... بايد در نظر گرفته شوند.
عوامل مربوط به خود وسايل حمل و نقل مانند کارآيي، سرعت، ظرفيت، نيروي کار مورد نياز و وسايل کمکي مورد نياز بايد لحاظ شوند.
عوامل هزينه اي شامل هزينه هاي ثابت، نيروي کار، تعمير و نگهداري، تعميرات ساختمان، انرژي و ... بايد در نظر گرفته شوند.
فصل هفتم تکنيکهاي طراحي استقرار

هدف از طراحي استقرار آن است که الگوي مساحت هر يک از بخشها تعيين شده و اين الگوها بر اساس ارتباط بين بخشها کنار هم چيده شوند به طوريکه هزينه اين حمل ها حداقل گردد.

روشهاي دستي

تکنيکهاي طراحي استقرار الگوريتمهاي رايانه اي

مدلهاي رياضي

 

روش هاي دستي تعيين طرح استقرار
روش مارپيچي Spiral

اطلاعات ورودي: جريان مواد به صورت جدول از-به و مساحت بخشها

قدم اول: براي هريک از بخشهاي توليدي يک دايره رسم کرده و جريانهاي ورودي و خروجي آن را به شکل فلش رسم مي کنيم


قدم دوم: بخشهاي مربوط به هم را به صورت دو به دو بر حسب ميزان جريان، به صورت نزولي مرتب مي کنيم.

EG(55)
FG(45)
EF(45)
AB(45)
.
.
.
CE(5)

قدم سوم: موقعيت بخشهاي دريافت و ارسال را روي نقشه به مقياس مشخص مي کنيم.

قدم چهارم: با توجه به مساحت بخشها و نيز ارتباطات مشخص شده در قدم 2 ، بخشها را استقرار دهيد.

قدم پنجم: استقرارهاي مختلفي توليد نموده و آنها را با توجه به معيار ارزيابي زير مقايسه کنيد.

قدم آخر: طرح استقراري انتخاب مي شود که معيار ارزيابي کمتري داشته باشد.

هدف کلي اين روش حداقل کردن جريان بين بخشهاي غير همجوار به منظور کاهش هزينه حمل و نقل است. اشکال اين روش اين است که يک روش سيستماتيک براي بهبود ارائه نمي دهد، بلکه متکي به خلاقيت طراح مي باشد. لذا وقتي تعداد بخشها زياد شود عملا اين روش کارآيي نخواهد داشت.
تکنيک خط مستقيم Straight Line Technique

هدف اين روش برقراري جريان در خط مستقيم مي باشد، يعني کاهش جريانهاي برگشتي که موجب کاهش هزينه هاي حمل خواهد شد. از نظر اين روش جرياني را خط مستقيم مي ناميم که جريان برگشتي نداشته باشد.
اطلاعات ورودي اين روش عبارتند از: اطلاعات روند و مسير ساخت و مساحت بخشها.

قدم اول: تشکيل ماتريس قطعات

سطرهاي اين ماتريس قطعات مختلف هستند که به ترتيب از بيشترين تا کمترين جريان مرتب شده اند. ستونهاي ماتريس بخشهاي مختلف هستند که ترتيب آنها، بر حسب توالي ساخت قطعه با بيشترين جريان مي باشد. اما اگر تمام بخشها در توالي آن نباشند به قطعه بعدي رجوع مي کنيم.


قدم دوم: جريان هاي برگشتي را روي ماتريس مشخص کنيد.
قدم سوم: با تعويض جاي ستونها جريانهاي برگشتي را حداقل کنيد.
قدم چهارم : تهيه نمودار استقرار

ماتريس قطعات اصلاح شده را روي نقشه استقرار منتقل کنيد تا نمودار استقرار بدست آيد.

قدم پنجم: تهيه استقرار نهايي
با توجه به مساحت مورد نياز هر بخش طوري نمودار استقرار را تغيير دهيد که مساحت ها رعايت شده باشد.
روش جدول بندي سفر Travel Charting
هزينه حمل يک واحد بار در واحد طول * مسافت حمل * ميزان بار = هزينه حمل


اين روش برخلاف دو روش قبلي يک روش سيستماتيک براي بهبود است که استقرارهاي مختلفي را ايجاد کرده و آنها را بر اساس معيار مشخصي با هم مقايسه مي کند و هدف آن کل کاهش هزينه حمل مي باشد.
ورودي اين روش جدول از-به و مساحت بخشها است.

قدم اول: در اين مرحله جدول از-به جريان را تا حد ممکن بهبود مي دهيم و سپس ميزان نامطلوبي را حساب مي کنيم.

نکته: براي بهبود جدول از-به ، وقتي جاي دو بخش را با هم عوض مي کنيم فقط جاي سطر و ستونهاي آن دو بخش با هم عوض مي شود.

اگر جاي ستون را با هم عوض کنيم ميزان نا مطلوبي از 855 به 780 مي رسد.

قدم دوم: با توجه به جدول از-به بهبود يافته که در پايان قدم اول به دست آمد يک طرح استقرار اوليه پيشنهاد مي کنيم به نحوي که مساحت بخشها در آن لحاظ شده باشد.


قدم سوم: با استفاده از استقرار به دست آمده يک جدول از-به مسافت حمل تشکيل مي دهيم به اين صورت که فاصله ميان مراکز بخشها را به صورت پله اي يا مختصاتي محاسبه کرده و وارد جدول از-به مسافت حمل مي نماييم.


قدم چهارم : از ضرب نظير به نظير دو جدول جريان حمل و مسافت حمل، جدول از-به کار حمل به دست مي آيد.
از آنجا که هنوز وسايل مورد نياز براي هريک از حملها مشخص نشده اند، معمولا در اين مرحله، هزينه واحد تمام حملها را برابر يک فرض مي کنيم.
بنابراين همين ماتريس کار حمل را، مي توان ماتريس هزينه کل نيز تلقي نمود.

قدم پنجم: ماتريس به دست آمده را با همان روشي که در جدول از-به داشتيم حتي المقدور بهبود دهيد.
به قدم سوم برگرديد تاجايي که ديگر بهبودي امکان پذير نباشد.
روش الگويي

اين روش با اطلاعات کيفي کار مي کند. ورودي اين روش جدول رابطه فعاليتها مي باشد.
هدف اين روش حداکثر کردن ارتباطات خواسته شده بين بخشها مي باشد. يعني بخشهايي که ارتباطات قوي تري دارند بايد به هم نزديکتر باشند.

براي اين منظور ابتدا جدول زير را تهيه مي کنيم:

قدم اول: تهيه دياگرام ارتباطات
حال پس از تکميل اين جدول، اطلاعات آن را به شکل الگويي در مي آوريم. يعني به تعداد بخشها مربع هاي هم اندازه اي را بريده و روي هر مربع اطلاعات يک بخش را ترسيم مي کنيم.

حال اين مربع ها کنار هم چيده و به نحوي با هم جا به جا مي کنيم که حداکثر ارتباطات خواسته شده رعايت شود. مثلا بخشهايي که رابطه نوع دارند کنار هم قرار گيرند و ....
اکنون يک الگوي کلي از استقرار و جريان مواد به دست آمده است.

قدم دوم: در اين مرحله بايد يک الگوي واحد را انتخاب نمود که بر اساس آن بتوانيم به راحتي ابعاد بخشهاي مختلف را ترسيم و به مقياس کنيم. اندازه اين الگوي واحد معمولا به ابعاد کل ساختمان و نيز فاصله ستونها از يکديگر بستگي دارد. اکنون جدول صفحه بعد را تکميل مي کنيم:


قدم سوم: هريک از بخشهاي بدست آمده بر حسب ابعاد ارائه شده در جدول فوق را به صورت الگوهايي بريده و کنار هم قرار مي دهيم. نحوه قرار دادن اين الگوها بايد حتي المقدور مشابه چيدمان به دست آمده در قدم اول باشد.

قدم چهارم: اگر لازم است ابعاد به دست آمده را طوري اصلاح کنيم که ابعاد مناسب ساختمان حفظ شده و معيارهاي مورد نظر يک طرح خوب حفظ شده باشد.

فصل هشتم
الگوريتم هاي کامپيوتري طرح استقرار
الگوريتم هاي کامپيوتري طرح استقرار
CRAFTالگوريتم Computrized Relative Allocation of Facilities Techniques

اين الگوريتم دقيقا مبتني بر روش جدول بندي سفر است. يعني مي کوشد هزينه کل حمل را که حاصلضرب جريان در مسافت در هزينه واحد مي باشد را بهبود دهد.
اطلاعات ورودي آن عبارت است از جدول از-به، استقرار اوليه، هزينه واحد حمل براي هريک از حملها و بخشهايي که احتمالا محل آنها ثابت است.

قدم اول: فاصله بين مراکز بخشها را به صورت پله اي محاسبه، و در ماتريس از-به مسافت ثبت کنيد.


قدم دوم: از ضرب جزء به جزء (نظير به نظير) سه ماتريس جريان، مسافت و هزينه واحد، ماتريس هزينه کل را تشکيل دهيد.

قدم سوم: در اين مرحله بايد به منظور کاهش نامطلوبي محل بخشها را جابه جا کنيم. اين الگوريتم فقط بخشهايي را جابه جا مي کند که هم مرز يا هم مساحت باشند. به علاوه اين الگوريتم به کاربر اختيار مي دهد که يکي از حالتهاي زير را براي جابه جايي ها انتخاب کند:
جابه جايي دوتايي
جا به جايي سه تايي
جابه جايي هاي دوتايي و سپس سه تايي
جابه جايي هاي سه تايي و سپس دو تايي
تخمين بهترين جابه جايي ممکن

قدم چهارم: قدم سوم آنقدر تکرار مي شود تا ديگر طرح استقراري پيدا نشود که هزينه ها را کاهش دهد.

 

CRAFTنقاط قوت الگوريتم

اين الگوريتم يک روش سيستماتيک براي بهبود ارائه داده و بر مبناي اطلاعات کمي کار مي کند و به خوبي مي تواند استقرارهاي مختلف را ارزيابي نمايد.
CRAFTنقاط ضعف الگوريتم

به علت فرضيات متعدد جواب بهينه را به دست نمي دهد و طرح استقرار ممکن است شکل مناسبي نداشته باشد.
طرح نهايي وابستگي زيادي به شکل طرح ورودي اوليه دارد.
ALDEPالگوريتم Automatic Layout Design Program

اطلاعات ورودي الگوريتم:
طول، عرض و مساحت کل طرح، مساحت هر دپارتمان و بخش، تعداد دپارتمانها و بخشها، تعداد طرح استقراري که در هر بار کردن کامپيوتر توليد مي شود، حداقل نرخ نزديکي کل، حداقل درجه ارتباط، نمودار رابطه فعاليتها، مقياس طرح نهايي و عرض نواري که بخشها بر اساس آن مستقر مي شوند.

يک الگوريتم سازنده است. يعني طرح استقرار اوليه را تهيه مي کند اما آن را بهبود نمي دهد. از مزاياي آن اين است که مي توان براي هر راهرو، آسانسور، و پله، در داخل طرح استقرار فضا در نظر گرفت. تعداد استقرار زيادي توليد مي کند که يکي از آنها انتخاب مي شود. طرح استقرار آن شکل مناسبي دارد و سرعت محاسبات در اين الگوريتم زياد مي باشد.
اين الگوريتم بر اساس رابطه فعاليتها کار مي کند.

قدم اول: يکي از بخشها به شکل تصادفي انتخاب مي شود. بخش انتخاب شده از گوشه شمالغربي طرح نهايي با عرض نوار مشخص شده چيده خواهد شد.

قدم دوم: براي انتخاب بخش بعدي جدول رابطه فعاليتها بررسي مي شود. بخش دوم بخشي است که با بخش قبلي رابطه نوع داشته باشد. ورودي حداقل نرخ ارتباط را مي خواهد. بنابراين مثلا اگر نداشته باشيم را انتخاب مي کند.
اگر در شرايط مساوي قرار داشتيم يکي را به تصادف انتخاب مي کند.

قدم سوم: براي انتخاب بخش سوم، بخشي که با بخش دوم رابطه نوع يا و يا ... داشته باشد را انتخاب مي کند. اين کار را آن قدر ادامه مي دهيم تا تمام طرحها مستقر شوند.

قدم چهارم: به تعداد طرحي که در هر بار کردن کامپيوتر بايد توليد شود، طرح استقرار ايجاد شده و نرخ نزديکي کل براي هريک از اين طرحها محاسبه مي شود.
براي هر دو طرحي که با هم همسايه هستند نوع رابطه نوشته مي شود مثل:
و سپس به هر کدام به صورت زير امتياز مي دهيم:

سپس با جمع امتيازها نرخ نزديکي کل را به دست مي آوريم.
از بين طرحهاي استقرار داده شده، طرحي مورد پذيرش قرار مي گيرد که بيشترين نرخ نزديکي کل را در اختيار داشته باشد.
طرح مزبور که نرخ نزديکي کل آن بيش از حداقل نرخ نزديکي کل ورودي باشد، حفظ خواهد شد. معمولا براي اول اين حداقل را صفر در نظر مي گيرند.

قدم پنجم: بار ديگر کامپيوتر را کرده و طرحهاي جديدي توليد مي کنيم. در اين مرحله کردن کامپيوتر ممکن است ورودي ها را تغيير داده باشيم. بار ديگر طرح داراي بيشترين نرخ نزديکي کل انتخاب و با حداقل نرخ نزديکي مورد نظر مقايسه مي شود.

قدم ششم: اين کار آنقدر ادامه پيدا مي کند تا طرح مطلوبي به دست بيايد. يعني ديگر نتوانيم نرخ نزديکي کل را بهبود دهيم.
CORELAPالگوريتم Computrized RElationship LAyout Planning

ورودي ها:
نمودار رابطه فعاليتها، تعداد بخشها، مساحت هر بخش،مقياس عددي براي نزديکي بخشها.
مقياس طرح نهايي در هنگام چاپ، نسبت طول و عرض طرح نهايي استقرار ثابت برخي از بخشها مي باشد.

).TCRقدم اول: محاسبه نرخ نزديکي کل براي هر بخش(

قدم دوم: قرار دادن بخش با بيشترين در مرکز طرح استقرار.

قدم سوم: بخش دوم بخشي است که با بخش اول بيشترين رابطه را داشته باشد.

قدم چهارم: بخش سوم بخشي است که با بخش اول بيشترين رابطه را داشته باشد. در صورت عدم وجود، با بخش دوم بيشترين رابطه را داشته باشد و در صورت عدم وجود با بخش اول رابطه نوع E داشته باشد و ...



ثبت نظر شما

نام :

ایمیل :

نظر :



  • ایزو کارت چیست ؟
    با مزایای ایزو کارت آشنا شوید
  • ایزو چیست ؟
    سازمان جهانی استاندارد سازی
  • ایزو 9001
    استاندارد جهانی مدیریت کیفیت
  • ممیزی ایزو
    راهنمای نحوه ممیزی
  • شرکت گواهی دهنده ایزو
    معایب سیستم های سنتی اخذ ایزو
  • استاندارد محیط زیست
    ایزو 14001 : استاندارد جهانی محیط زیست
  • ممیزی ایزو
    روش اجرايي مميزي داخلي ایزو , استاندارد ایزو , پیاده سازی ایزو , روش اجرایی ایزو,
  • مستندات ایزو
    راهنمايي هاي براي تهيه مستندات سيستم مديريت كيفيت ایزو , گواهینامه ایزو , دستورالعمل ایزو , ایزو18001,
  • نظامنامه ایزو
    نظامنامه کيفيت ایزو , ایزو 9001, دانلود ایزو , پیاده سازی ایزو,
  • اخذ گواهینامه ایزو
    ایزو، گواهینامه ایزو ، استاندارد ایزو ، شرکت گواهی دهنده ایزو ، مشاوره ایزو ، مشاور ایزو، اخذ ایزو،ایزو 9001 ، الزامات ایزو
  • ایزو چیست؟
    ایزو، گواهینامه ایزو ، استاندارد ایزو ، شرکت گواهی دهنده ایزو ، مشاوره ایزو ، مشاور ایزو، اخذ ایزو،ایزو 9001 ، الزامات ایزو

آخرین مقالات


پرداخت آنلاین توسط کلیه کارت های عضو شبکه شتاب بانکی
تمامی خدمات این فروشگاه ، حسب مورد ، دارای مجوز های لازم از مراجع مربوطه می باشد و فعالیت این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران می باشد .

بالا