دستورالعمل کنترل آفات و حيوانات موذی ایزو

1-هدف:
اين دستور کار راهنمايي هايي در خصوص کنترل آفات و کليه ي حيوانات موذي و انهدام آن ها و راهکارهايي جهت  اقدامات کنترلي و اصلاحي در صورت نياز ارائه مي دهد. به نحوي كه آثار و بقاياي فعاليت آنها مشاهده نشود .
2- دامنه کاربرد :
اين سيستم در کليه سطوح اعم از مکان هاي توليدي و مکان ها وابسته سازمان مورد استفاده مي باشد.
3- مسئوليت ها :
3-1- مسئوليت پيگيري و اجراي اين آئين کار به عهده واحد ايمني و بهداشت حر فه اي شرکت  مي باشد.
3-2- مسئوليت نظارت بر حسن انجام کار  به عهده نماينده مديريت مي باشد.
4- شرح :
4-1- خدمات مربوط به کنترل آفات :
4-1-1- بعد از صيد آفات يا کشتار توسط سموم دودزا يا گازي شکل بايد آن ها را به طور بهداشتي و ايمن دفع کرد. دفع آفات بايد رويه ي از پيش تعيين شده و مستند داشته باشد.

4-2- گزارش کنترل آفات ، نقشه ي نقاط طعمه گذاري شده ، برچسب زني و تاريخ زني تله ها :
4-2-1- جزئيات گزارش بازرسي کنترل آفات بايد در بايگاني کارخانه به ترتيب تاريخ نگهداري شود.
4-2-2- محل هاي طعمه گذاري شده بايد توسط تکنسين مربوطه تعيين شود. نقشه ي نقاط طعمه گذاري بايد تهيه و مستند گردد.
4-3- استانداردهاي طعمه گذاري و مبارزه با آفات و نحوه ي مراقبت از برنامه :
4-3-1- به جز محل هاي توليد ماده ي غذايي ساير مکان هاي کارخانه را مي توان طعمه گذاري کرد.
4-3-2- طعمه ها بايد بر اساس مواد چرب يا مومي مي باشد و نبايد هيچ خاطره يي براي ماده ي غذايي توليدي داشته باشد. تله جوندگان بايد ايمن باشد.
4-3-3- نقاط طعمه گذاري در خارج از کارخانه بايد به طور مشخص علامت گذاري شود.
4-3-4- در صورتي که در محصول انبارش شده حشرات انباري به عنوان خطر در نظر گرفته شوند روش مناسب کنترل آن نظير استفاده از دود بايد در برنامه گنجانده شود. در صورت وجود خطر عفونت هاي ايجاد شده توسط حشرات ، بايد از تله هاي مخصوص استفاده شود.
4-3-5- درهاي خارجي ، پنجره ها و پنجره هاي سقفي بايد به خوبي بسته شده و فاقد درز باشند. در صورت نياز از نوار درزگير استفاده شود.
4-3-6- چنانچه طي ساعت هاي معمولي توليد ، درها باز و بسته شوند براي جلوگيري از ورود حشرات موانع مناسبي نظير توري يا پرده ي هوا بايد نصب شود.
4-3-7- پنجره هاي باز شو بايد با توري مناسب و ثابت مجهز شوند.
4-3-8- آب راه هاي روباز بايد داراي پوشش مشبک يا ميله يي باشد. وضعيت اين حفاظ ها بايد مناسب بوده و در وضعيت مناسبي نت شوند.
4-3-9- دريچه هاي تهويه بايد مجهز به پوشش با سوراخ هاي ريز باشد.
4-3-10- نماي خارجي کارخانه بايد طوري طراحي ساخته شده و نت شود که امکان ورود هيچ آفتي وجود نداشته باشد.
4-3-11- از ورود پرندگان به کليه ي محل هاي توليد و نگهداري محصول بايد جلوگيري شود. براي اين منظور بايد کليه ي درزها و شکاف هاي ديوارها و سقف را پر کرد يا با توري مناسب پوشاند. در ضمن براي جلوگيري از لانه گزيني پرندگان سايبان ها را بايد مقاوم ساخت.
4-3-12- در صورت لانه گزيني پرندگان در داخل کارخانه، آشيانه و پرنده را بايد از محل دور کرد . نظافت و گندزدايي محل آشيانه و محل حضور پرنده نيز الزامي است .
4-3-13- هيچ حيوان يا پرنده يي نبايد وارد کارخانه شوند. از غذادهي سگ و گربه توسط کارکنان براي جلوگيري از ورود و تشويق به ورود آن ها به کارخانه بايد خودداري شود. کليه ي درها و ورودي ها را بايد بسته نگهداشت. از حيوانات اهلي نبايد براي هدف هاي کنترل آفات استفاده شود.
4-4- شرايط و وضعيت دستگاه حشره کش :
4-4-1- کليه ي محل هاي توليد و نگهداري محصول در دماي محيط بايد داراي حشره کش برقي باشند. براي حداکثر کارايي ، اين دستگاه ها بايد در محل هايي نصب شوند که شدت نور کم باشد. اين دستگاه ها نبايد جايي نصب شود که زير آن ماده ي خام يا محصول فراوري شود. فاصله ي حشره کش هاي برقي از اين محل ها بايد حداقل 3 متر باشد.
4-4-2- هر دستگاه حشره کش بايد داراي سيني جمع آوري بقاياي حشرات باشد. اين سيني بايد به طور متناوب بازرسي و نظافت شود.
4-4-3- دستگاه حشره کش بايد در هنگام توليد و خاتمه ي آن و حتي تعطيلي کارخانه ، روشن باشد. لامپ ماوراي بنفش اين دستگاه ها بايد هر 12 ماه و يا در زمان هاي مورد نياز تعويض شود.
4-5- کنترل مناسب محيط کارخانه :
4-5-1- محيط کارخانه بايد وضعيت مناسبي داشته و عاري از تجمع زباله ، انباشت مواد بسته بندي ، پالت هاي شکسته و تجهيزات اضافي ، خراب و غيره باشد. براي امنيت بيشتر محيط ، کارخانه بايد داراي ديوار مشخص يا نرده باشد. کنترل مناسب و موثر آفات با وضعيت مناسب محيط کارخانه شروع مي شود.
4-5-2- نماي خارجي کارخانه بايد در وضعيت مناسبي نگهداري شود. از رشد گياه نزديک ديوار کارخانه بايد جلوگيري شود. کليه ي آب روهاي خارجي بايد تميز و کارآمد باشند. براي جلوگيري از لانه گزيني آفات از قرار دادن و تکيه دادن پالت ها ، سيني و ساير مواد به ديوار خودداري شود.
4-5-3- براي جمع آوري و دفع زباله و کثافات ، محل مناسبي دور از محيط توليد بايد در نظر گرفته شود. سطل هاي زباله و ظروف مشابه هميشه بايد در بسته باشند و در فاصله هاي مناسب تخليه شوند. از آنجا که زباله و کثافات موجب تجمع آفات مي شود نگهداري مناسب از اين وسايل بسيار اهميت دارد.
4-6- استاندارد هاي نگهداري :
4-6-1- موثرترين رويکرد براي کنترل هجوم آفات اجراي مناسب استاندارد هاي نگهداري است. کنترل تجمع ضايعات غذايي و زايدات مواد بسته بندي ، جمع آوري تجهيزات و وسايل اضافي از محوطه ي توليد و چرخش صحيح محصول در انبار از اين موارد است.
4-6-2- کالاها و تجهيزات نبايد به ديوار تکيه داده شوند. حداقل فاشله ي تجهيزات از ديوار بايد 50 سانتي متر باشد تا نظافت و گند زدايي به آساني انجام شود. محل اتصالات ديوار به ديوار و ديوار به کف عاري از کثافات باشد.
4-6-3- کليه ي کارکنان براي کاهش خطر هجوم آفات بايد از نحوه ي نگهداري مناسب کارخانه اطلاعات کافي داشته باشند. کارکنان جديد بايد براي شروع کار آموزش ببينند.

4-7- بررسي مواد افزودني ورودي :
4-7-1- براي کنترل آفات کليه ي مواد خام غذايي ، مواد بسته بندي و تجهيزات را هنگام ورود به کارخانه بايد بررسي کرد در صورت صدمه ديدن بسته بندي خارجي ، محل دوخت بسته بندي و غيره مواد مورد بررسي را بايد قرنطينه و توسط بخش کنترل کيفيت تاييد کرد. در صورت رد شدن توسط بخش کنترل کيفيت بايد ماده ي مورد بررسي را برچسب زني و به فروشنده عودت داد.
4-7-2- در صورت وجود آفات يا بقاياي آن ها در مواد ورودي بايد بر روي آن برچسب زده شده و در محيطي دور از کارخانه نگهداري شود. و براي تيمار آن را حل مناسبي انديشيده شود.
4-8- جداسازي کالاهاي صدمه ديده يا برگشتي :
4-8-1- براي جلوگيري از استفاده از کالاهاي صدمه ديده ، برگشتي يا آسيب ديده در توليد ، جداسازي فيزيکي آن ها به طور کامل حايز اهميت است. محوطه ي مخصوص کالاهاي مرجوعي در انبارها به حل اين مشکل کمک مي کند.
4-9- مستند سازي و تاييد طعمه ها و آفت کش ها :
4-9-1- مستند سازي کنترل آفات بايد واضح ، خوانا و مختصر باشد. اين برنامه بايد توسط بخش فني بازبيني و بروز شود.
4-9-2- مستندات مربوط به ايمني و کاربرد طعمه ها و آفت کش هاي مجاز بايد در دسترس باشد.اطلاعات مربوط به کنترل مواد مضر براي سلامتي بايد موجود بوده و مستند گردد.
4-9-3- کليه ي مستندات يا گزارش هاي مربوط به ايمني استفاده از آفت کش ها بايد امضا شده و تاريخ دار باشد.
4-10- خلاصي از آفت ها :
4-10-1- در صورت وجود آيين کار ملي براي کنترل آفات بايد ضمن اجراي آن کليه ي يافته ها ثبت و نگهداري شود.
4-10-2- در صورت هجوم آفت بايد اقدام لازم براي خلاصي از آن ها اتخاذ شده و تا رفع مشکل کليه ي اطلاعات ثبت و نگهداري شود.
4-10-3- نقشه طعمه گذاري جهت کنترل آفات و حيوانات موذي در پيوست آورده شده است .
5- ضمائم
فرم کنترل حيوانات موذي
واژه های مرتبط: ایزو، گواهینامه ایزو ، استاندارد ایزو ، شرکت گواهی دهنده ایزو ، مشاوره ایزو ، مشاور ایزو، اخذ ایزو،ایزو 9001 ، الزامات ایزو